De Europese Commissie heeft een formeel antitrustonderzoek geopend naar Google. Het onderzoek richt zich op de vraag of het techbedrijf EU-mededingingsregels overtreedt door content van webuitgevers en YouTube-makers te gebruiken voor AI-diensten, zonder daarbij een passende compensatie te geven of een opt-out mogelijkheid te bieden.
De Commissie onderzoekt twee kernpunten. Ten eerste het gebruik van webcontent voor AI Overviews en AI Mode in zoekresultaten, zonder dat uitgevers hiervoor worden gecompenseerd of kunnen weigeren. Ten tweede richt het onderzoek zich op YouTube-content dat wordt ingezet door Google voor het trainen van generatieve AI-modellen. Daarbij wordt ook geen vergoeding gegeven aan makers van die content.
Dit is niet de eerste keer dat Google in de problemen komt met Brussel. De Commissie legde eerder een boete van 2,95 miljard euro op wegens concurrentievervalsing in advertentietechnologie. Inclusief eerdere boetes voor Shopping, Android en AdSense heeft Google al meer dan 11 miljard euro betaald aan EU-antitrustboetes.
AI Overviews en toegang tot zoekverkeer
De Europese Commissie stelt dat Google AI-gegenereerde samenvattingen toont boven organische zoekresultaten. Die zogenaamde AI Overviews worden mogelijk gevoed door content van uitgevers, zonder dat die daarvoor gecompenseerd worden. Ook kunnen uitgevers niet weigeren om hier toestemming voor te geven, want dan verliezen ze hun toegang tot Google Search. Veel bedrijven, organisaties en uitgevers zijn juist afhankelijk van die zoekdienst en worden dus in de hoek gedreven.
AI Mode van Google werkt als een chatbot. Zo kun je vragen stellen en antwoorden worden weergegeven in een conversatiestijl. Ook hiervoor onderzoekt de Commissie in hoeverre content van uitgevende partijen wordt gebruikt zonder dat hier compensatie tegenover staat of hoe het staat met de mogelijkheid tot weigering van gebruik van hun content.
YouTube-makers zonder keuze
Creators die content uploaden naar YouTube moeten Google toestemming geven om hun data te gebruiken schrijft de Commissie. Dat mag volgens de voorwaarden ook gebruikt worden om AI-modellen. te trainen. Google vergoedt YouTubers hier niet voor en staat niet toe dat ze content uploaden zonder deze toestemming. Tegelijk verbieden YouTube-regels concurrerende AI-ontwikkelaars om YouTube-content te gebruiken voor hun eigen modellen.
Deze praktijken kunnen in strijd zijn met Artikel 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, dat misbruik van een machtspositie verbiedt. Ook Artikel 54 van de Europese Economische Ruimte zou overtreden kunnen zijn.
Precedent voor AI-regelgeving
Het onderzoek past in een bredere trend. De EU overweegt tegelijkertijd versoepelingen van de GDPR om AI-ontwikkeling te stimuleren. Maar zoals dit onderzoek aantoont, wil Brussel wel waarborgen dat dominante spelers geen misbruik maken van hun positie.
De opening van een formeel onderzoek betekent niet dat een uitspraak al vaststaat. De Commissie heeft als hoogste prioriteit een diepgaand onderzoek naar deze zaken. Voor de afronding van dat onderzoek is geen wettelijke deadline gesteld. De duur daarvan hangt onder andere af van de complexiteit en medewerking van Google.
Statement vanuit Google op deze kwestie
Google heeft ook gereageerd op de kwestie en kwam bij ICT Magazine in de lucht met onderstaand statement: “Deze klacht dreigt innovatie te smoren in een markt die competitiever is dan ooit. Europeanen verdienen het om te profiteren van de nieuwste technologieën en we zullen nauw blijven samenwerken met de nieuws- en creatieve industrie tijdens de overgang naar het AI-tijdperk.”