In het snel veranderende cybersecuritylandschap is het voor IT-managers, CIO’s en andere beslissers van cruciaal belang om de juiste detectie- en responsoplossingen te kiezen. De termen EDR, XDR, MDR en NDR duiken daarbij steeds vaker op. Hoewel ze vaak in één adem genoemd worden, dekken ze elk een ander functioneel domein binnen het bredere beveiligingsbeleid. We vroegen enkele specialisten om duiding.
Centrale rode draad bij al deze technologieën is het principe van ‘detection & response’. Dit verwijst naar het vermogen om verdachte of kwaadaardige activiteiten te identificeren (detectie) en hier snel en doelgericht op te reageren (respons).
Waar traditionele beveiligingstechnologieën en investeringen zich vaak beperken tot preventie – zoals firewalls of antivirus – gaan detection & response-oplossingen een stap verder. Ze gaan er eigenlijk van uit dat indringers vroeg of laat toch binnenkomen en richten zich dus op het snel herkennen en isoleren van bedreigingen voordat deze ernstige schade kunnen aanrichten.
Detectie gebeurt doorgaans op basis van gedrag, anomalieën of correlatie van signalen, terwijl de respons varieert van geautomatiseerde acties tot menselijke tussenkomst. Het doel is steeds om schade te beperken en herhaling te voorkomen. Dit zijn de vier belangrijkste.
1. Endpoint Detection and Response (EDR)
EDR, of Endpoint Detection and Response, focust specifiek op het beveiligen van eindpunten zoals laptops, desktops en servers. “Het endpoint staat hier centraal”, aldus Maxim Deweerdt, cyber defense expert bij Nviso. “De technologie registreert alles wat er op het endpoint gebeurt en biedt mogelijkheden om verdachte of kwaadaardige acties te detecteren en snel te isoleren of terug te draaien.”
Een EDR-oplossing werkt doorgaans met een agent die op elk apparaat wordt geïnstalleerd. Deze agent verzamelt data en laat toe om gedragspatronen te analyseren, verdacht gedrag te detecteren en indien nodig in te grijpen. De belangrijkste spelers voor EDR zijn CrowdStrike (Falcon-platform), Microsoft, SentinelOne, Palo Alto Networks (Cortex-platform) en Trend Micro. Maar als je op beurzen als Cybersec Europe rondloopt, zie je ook tal van andere spelers die zich met EDR associëren, zoals Arctic Wolf, Fortinet en Sophos. En lokale spelers zoals het Franse HarfangLab EDR.
Voordelen EDR (en aandachtspunten)
Een belangrijk voordeel van EDR is de mogelijkheid om snel te reageren op incidenten die zich op het endpoint afspelen. Doordat de technologie gedragsgebaseerd werkt, kunnen ook nieuwe, onbekende dreigingen worden herkend. Bovendien biedt EDR securityteams diepgaand inzicht in de manier waarop een aanval zich op een individueel systeem voltrekt, wat helpt bij forensisch onderzoek en herstel.
Toch heeft EDR ook beperkingen. Het systeem kijkt enkel naar activiteiten op het endpoint zelf. “Aanvallen die zich buiten het endpoint afspelen, zoals via netwerken of cloudapplicaties, blijven buiten beeld. Bovendien vereist EDR het plaatsen en beheren van agents, wat operationele inspanning en technische kennis vereist. Zeker voor kleinere organisaties kan dit een uitdaging vormen.
Lieven Van Rentergem, sales engineer bij Checkpoint Software, wijst erop dat EDR weliswaar een krachtige tool is, maar geen oplossing biedt voor het tekort aan personeel of 24×7 monitoringcapaciteit. “Net als andere beveiligingstools lost het het tekort aan personeel, expertise en 24×7 responscapaciteit niet op.”
2. Extended Detection and Response (XDR)
XDR staat voor Extended Detection and Response en gaat een stap verder dan EDR. “Waar EDR zich enkel richt op endpoints, combineert XDR signalen uit meerdere bronnen zoals cloudomgevingen, e-mailverkeer en identiteits- en toegangsbeheer”, stelt Maxim Deweerdt van Nviso. “Door deze verschillende bronnen met elkaar te correleren, kan XDR bredere aanvalspatronen herkennen en vroegtijdiger ingrijpen.”
Veel aanbieders van EDR-oplossingen zijn ook actief op de XDR-markt. Dit komt doordat XDR vaak voortbouwt op bestaande EDR-technologie en deze uitbreidt met bredere datacorrelation en integraties. Grote namen zoals CrowdStrike, SentinelOne, Microsoft en Palo Alto Networks bieden zowel EDR als XDR aan binnen één geïntegreerd platform. Deze overlap in spelers maakt het voor organisaties gemakkelijker om stapsgewijs te evolueren van endpointgerichte beveiliging naar een meer holistische aanpak.
Voordelen XDR (en aandachtspunten)
Een van de belangrijkste voordelen van XDR is dat het een holistisch zicht biedt op dreigingen binnen de hele IT-infrastructuur. Door informatie uit verschillende lagen samen te brengen, ontstaan minder valse alarmen en wordt sneller duidelijk hoe een aanval zich over meerdere systemen verspreidt. Dit zorgt ervoor dat incidenten niet zozeer gefragmenteerd worden aangepakt, maar als één samenhangend geheel kunnen worden geanalyseerd en aangepakt.
Daar staat tegenover dat XDR-technologie complexer is dan traditionele EDR. “Zo’n systeem biedt veel informatie en vraagt veel inspanningen en vaardigheden om ermee aan de slag te gaan”, aldus Lieven Van Rentergem. XDR vereist integraties met bestaande security- en IT-tools, wat afhankelijk is van de gekozen oplossing. Sommige XDR-platformen ondersteunen enkel producten van dezelfde leverancier (zogenaamde ‘native XDR’), terwijl andere ook tools van derden integreren (‘open XDR’). De mate van flexibiliteit en interoperabiliteit verschilt daardoor sterk.
Daarnaast blijft XDR in veel gevallen afhankelijk van onderliggende EDR-technologie voor detectie op endpoints. Zonder een robuuste EDR-laag verliest XDR aan effectiviteit. Ook de kosten voor licenties en integraties kunnen oplopen, zeker bij open XDR-oplossingen die veel databronnen combineren.
3. Managed Detection and Response (MDR)
MDR, oftewel Managed Detection and Response, is geen technologie op zich maar een dienstmodel. “Het is een zogenaamde managed service. Organisaties kiezen er hierbij voor om detectie en respons gedeeltelijk of volledig uit te besteden aan een gespecialiseerde externe partner”, stelt Van Rentergem. Zo’n partner beheert meestal een EDR- of XDR-oplossing, monitort incidenten, voert analyses uit en onderneemt actie wanneer nodig. MDR combineert technologie, expertise en continue opvolging in één servicepakket.
In België behoren partijen als Telenet Business, Nviso, Orange Cyberdefense en Proximus tot de aanbieders van Managed Detection & Response (MDR)-diensten en managed security-diensten. Maar ook andere namen als Wortell, Nomios België en de klassieke security-namen als Check Point Software, Sophos en ESET.
Voordeel van MDR (en aandachtspunten)
Het grote voordeel van MDR is dat organisaties toegang krijgen tot ervaren analisten en 24×7 monitoringcapaciteit zonder zelf een volledig intern securityteam op te bouwen. “Het is vaak een geschikte oplossing voor bijvoorbeeld bedrijven uit het middensegment”, vervolgt Van Rentergem. Deze aanpak kan voor hen kwalitatieve detectie verbeteren en de reactietijd op incidenten versnellen. Bovendien helpen MDR-partners vaak bij het optimaliseren van bestaande beveiligingstools.
Toch is het belangrijk om te beseffen dat niet alle MDR-aanbieders dezelfde diensten leveren. Sommige beperken zich tot waarschuwingen, terwijl andere ook effectief ingrijpen of incidenten coördineren met interne teams. De mate van zichtbaarheid en invloed die de klant behoudt, varieert eveneens sterk. “MDR biedt menselijke expertise, maar de reikwijdte daarvan verschilt per aanbieder — van beperkte alerting tot volledig gecoördineerde respons”, aldus Christopher Fielder, cto van cybersecuritybedrijf Arctic Wolf.
Ook de afhankelijkheid van een externe partij speelt mee. De kwaliteit van de dienstverlening hangt af van serviceniveaus, afspraken en reactietijden. Voor IT-managers betekent dit dat een zorgvuldige selectie en heldere contractafspraken essentieel zijn.
4. Network Detection and Response (NDR)
Waar EDR en XDR zich richten op eindpunten en geïntegreerde data, kijkt NDR – Network Detection and Response – specifiek naar het netwerkverkeer binnen een organisatie. “Het is een uitbreiding naar het netwerk. De term is een herformulering van wat vroeger intrusion detection werd genoemd”, stelt Maxim Deweerdt. “NDR is intrusion detection 2.0 met meer aandacht voor response.
NDR-systemen analyseren datastromen tussen apparaten en systemen om afwijkende patronen te herkennen, zoals ongebruikelijke protocollen, volumes of timing. Het doel is onder meer om dreigingen te identificeren die zogenaamde ‘living-off-the-land’-technieken hanteren. Daarbij misbruiken criminelen legitieme toepassingen zonder duidelijke malware achter te laten.
Voordelen van NDR (en aandachtspunten)
Een belangrijk voordeel van NDR is dat het geen agent vereist. Dit maakt het bijzonder waardevol in omgevingen waar het lastig is om software te installeren, zoals bij IoT- of OT-apparaten. Bovendien biedt NDR zicht op netwerkverkeer tussen systemen, inclusief communicatie tussen gecompromitteerde assets, die mogelijk onzichtbaar blijft voor endpoint-oplossingen. Desondanks is NDR beperkt tot netwerkactiviteit. “Activiteiten die zich volledig binnen een endpoint of in de cloud afspelen, vallen vaak buiten het detectiebereik”, vult Deweerdt aan.
Daarnaast kan de implementatie van NDR in grotere of gedistribueerde netwerken complex zijn. Sensoren moeten zorgvuldig worden geplaatst en onderhouden. Zonder een duidelijke netwerkstructuur kan dit leiden tot veel meldingen en moeilijkheden bij interpretatie. “Eigenlijk biedt NDR eerder een kans om kwaadaardige acties te detecteren die EDR vaak niet kan identificeren.”
De juiste combinatie
De vier besproken technologieën — EDR, XDR, MDR en NDR — zijn niet onderling uitwisselbaar, maar vullen elkaar aan. Voor IT-managers en CIO’s is het essentieel om te beseffen dat er geen one-size-fits-all-oplossing bestaat. “De juiste combinatie hangt af van het dreigingsbeeld, de infrastructuur, de beschikbare mensen en middelen, en de maturiteit van het securitybeleid”, aldus Christopher Fielder.
Kortom, EDR biedt snelle respons op endpoints, XDR brengt verbanden tussen systemen in kaart, MDR vult personeelsgebrek op met externe expertise, en NDR brengt ongeziene netwerkactiviteit aan het licht. Elk van deze componenten speelt, zo benadrukt Fielder, een specifieke rol binnen een moderne detectie- en responsstrategie.
En natuurlijk is het cruciaal om technologie niet los te zien van processen en mensen. Alleen zo kunnen organisaties gerichter investeren in hun beveiliging en veerkrachtiger reageren op toekomstige dreigingen. “Een volwassen cybersecurityaanpak vereist immers meer dan technologie alleen – ze vraagt om inzicht, integratie en strategische keuzes.”